Dlaczego kura chodzi jak pingwin?

Dziwny chód kury? Rozszyfruj, dlaczego Twoja nioska chodzi jak pingwin

Zauważyłeś, że Twoja kura zaczęła poruszać się w sposób, który przypomina chód pingwina – z tułowiem uniesionym i wyraźnie chwiejnym krokiem? Taki nietypowy sposób chodzenia, choć na pierwszy rzut oka może wydawać się zabawny, niemal zawsze jest sygnałem, że coś niepokojącego dzieje się w organizmie Twojej nioski. Kury, będące zwierzętami naziemnymi, naturalnie poruszają się stabilnie, z równomiernie rozłożonym ciężarem ciała i swobodnymi ruchami nóg. Jakiekolwiek odstępstwo od tej normy powinno wzbudzić czujność każdego hodowcy.

Zrozumienie przyczyn „pingwiniego” chodu jest kluczowe dla szybkiej interwencji i poprawy komfortu życia kury. Ten charakterystyczny, wyprostowany chód z wyraźnym kołysaniem często świadczy o bólu, osłabieniu mięśni, problemach ze stawami lub kręgosłupem. W niektórych przypadkach może być objawem poważniejszej choroby układowej lub niedoborów żywieniowych, które wpływają na układ ruchu lub nerwowy. Ignorowanie tego sygnału może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia ptaka, a w skrajnych przypadkach nawet do trwałego kalectwa lub śmierci.

W kolejnych sekcjach artykułu zagłębimy się w najczęstsze przyczyny tego nietypowego zachowania, od drobnych urazów i niedoborów, po poważne schorzenia. Nauczymy się, jak przeprowadzić wstępną diagnostykę w warunkach domowych i jakie kroki podjąć, aby skutecznie pomóc naszej pierzastej przyjaciółce. Celem jest nie tylko rozszyfrowanie tajemnicy „pingwiniego” chodu, ale przede wszystkim wyposażenie Cię w wiedzę i narzędzia, które pozwolą Ci zadbać o pełne zdrowie i dobre samopoczucie Twoich kur.

Czym charakteryzuje się „pingwini” chód?

Charakterystyczny „pingwini” chód u kur to nie tylko wrażenie wizualne, ale konkretny zestaw objawów biomechanicznych. Kura, zamiast poruszać się z lekko pochylonym tułowiem i stabilnym, naprzemiennym krokiem, zaczyna przyjmować bardziej pionową postawę. Jej ogon może być podniesiony wyżej, a brzuch obniżony. Kroki są często krótsze, sztywne, a ptak sprawia wrażenie, jakby unikał pełnego obciążania jednej lub obu nóg. Widoczne jest również wyraźne kołysanie na boki, wynikające z prób utrzymania równowagi przy zmienionym środku ciężkości lub bólu. W niektórych przypadkach kura może mieć trudności z utrzymaniem równowagi, często kucając lub opierając się na stawach skokowych.

Od niedoborów po kontuzje: Najczęstsze przyczyny „pingwiniego” chodu

„Pingwini” chód u kury to objaw, który może mieć wiele źródeł, od tych stosunkowo łatwych do skorygowania, po wymagające bardziej złożonej interwencji. Zrozumienie najczęstszych przyczyn jest kluczem do szybkiej i skutecznej pomocy. Poniżej przedstawiamy szeroki wachlarz potencjalnych problemów, które mogą stać za nietypowym chodem.

Niedobory żywieniowe: Podstawa zdrowych kości i mięśni

Nieprawidłowa dieta jest jedną z najczęstszych, a zarazem najłatwiejszych do skorygowania przyczyn problemów z chodzeniem. Kury, zwłaszcza nioski, mają wysokie zapotrzebowanie na szereg składników odżywczych.

• Wapń, Fosfor i Witamina D3: To trio jest absolutnie kluczowe dla zdrowych kości i mocnych skorup jaj. Niedobór wapnia (hipokalcemia), często idący w parze z brakiem witaminy D3 (odpowiedzialnej za wchłanianie wapnia) i niezrównoważonym poziomem fosforu, prowadzi do demineralizacji kości, a w konsekwencji do osteoporozy lub krzywicy. Kości stają się kruche, bolesne, a stawy osłabione, co bezpośrednio wpływa na chód.
• Witaminy z grupy B: Szczególnie ważne są witaminy B1 (tiamina) i B2 (ryboflawina). Tiamina jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego; jej niedobór może prowadzić do paraliżu nóg i skrzydeł, objawiając się chodem z „podniesionym” krokiem. Ryboflawina natomiast odpowiada za rozwój i funkcjonowanie nerwów. Jej brak może skutkować paraliżem palców (tzw. zwinięte palce) oraz ogólnym osłabieniem kończyn.
• Magnez i Sód: Te elektrolity również odgrywają rolę w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni i nerwów. Zaburzenia ich równowagi mogą prowadzić do osłabienia i drżenia, wpływając na koordynację ruchową.

Urazy mechaniczne i przeciążenia

Kury, zwłaszcza te żyjące w większych stadach lub w mniej bezpiecznym otoczeniu, są podatne na różnego rodzaju urazy. Nawet z pozoru niewielkie zdarzenie może skutkować bólem i zmianą chodu.

• Zwichnięcia i naciągnięcia: Nieszczęśliwy skok z wysokiego grzędu, potknięcie się, szarpanina z inną kurą, czy nawet nagły ruch mogą spowodować zwichnięcie stawu lub naciągnięcie więzadeł lub ścięgien w nodze lub biodrze. Ból sprawi, że kura będzie unikać obciążania chorej kończyny, co może prowadzić do „pingwiniego” chodu.
• Złamania: Choć mniej powszechne bez wyraźnego urazu, złamania kości nóg lub miednicy są możliwe, zwłaszcza u kur z osłabionymi kośćmi (np. z niedoboru wapnia).
• Zapalenie podeszwy stopy (Bumblefoot): Jest to bardzo bolesna infekcja bakteryjna poduszki stopy, często spowodowana urazami od ostrych powierzchni, twardego podłoża lub niehigienicznych warunków. Kura z bumblefoot będzie unikać stąpania na chorą nogę, co prowadzi do kulawizny i asymetrycznego chodu.
• Odciski i otarcia: Długotrwałe przebywanie na twardym, nierównym podłożu może prowadzić do bolesnych otarć i odcisków, które, choć mniej poważne niż bumblefoot, również mogą powodować dyskomfort.

Problem nadwagi i obciążenia stawów

Otyłość jest rosnącym problemem wśród kur domowych, zwłaszcza tych utrzymywanych w małych przestrzeniach i karmionych wysokokaloryczną paszą bez odpowiedniego wybiegu. Nadmierna masa ciała obciąża stawy nóg i kręgosłup, co może prowadzić do bólu, stanów zapalnych i zwyrodnień. Kura z nadwagą naturalnie zmieni swój chód, aby zrekompensować dodatkowy ciężar, przyjmując postawę bardziej wyprostowaną i chwiejną, przypominającą pingwina.

Komplikacje związane ze składaniem jaj

Nioski są szczególnie narażone na problemy związane ze składaniem jaj, które mogą wpływać na ich ruchomość.

• Zatrzymanie jaja (Egg Binding): Jest to stan, w którym jajo utknie w jajowodzie, uniemożliwiając jego wydalenie. Duże jajo lub problem z mięśniami jajowodu może uciskać nerwy i naczynia krwionośne, powodując ból, osłabienie nóg, a nawet paraliż. Kura z zatrzymaniem jaja będzie wyraźnie cierpieć, przyjmować przygarbioną postawę i może wykazywać „pingwini” chód z powodu ucisku i bólu.
• Wypadanie jajowodu (Prolapsus Cloacae): Wypadnięcie części jajowodu przez kloakę jest bardzo bolesne i naraża kurę na dalsze urazy i infekcje. Ból i dyskomfort związane z tym stanem drastycznie wpływają na zdolność kury do normalnego poruszania się.
• Peritonitis jajowodowe (Egg Yolk Peritonitis): Pęknięcie jajowodu lub nieprawidłowe wydostanie się żółtka do jamy brzusznej może wywołać ciężkie zapalenie. To bardzo poważny stan, który prowadzi do osłabienia, bólu, apatii i w konsekwencji do zaburzeń chodu.

Choroby, pasożyty i genetyka: Gdy chód sygnalizuje poważniejsze problemy

Czasami nietypowy chód kury może być zwiastunem bardziej złożonych problemów zdrowotnych, które wymagają szybkiej i często specjalistycznej interwencji. Poniżej przedstawiamy poważniejsze przyczyny „pingwiniego” chodu, które nie powinny być bagatelizowane.

Zakażenia wirusowe i bakteryjne

Wiele chorób zakaźnych atakuje układ nerwowy lub ruchowy kur, prowadząc do paraliżu, osłabienia lub bólu, co skutkuje charakterystycznym chodem.

• Choroba Mareka: To wysoce zakaźna choroba wirusowa, która atakuje układ nerwowy kur. Postać nerwowa choroby Mareka często objawia się paraliżem jednej lub obu nóg, skrzydeł, a także szyi. Kura może mieć trudności z utrzymaniem równowagi, co prowadzi do chwiejnego, „pingwiniego” chodu, a w zaawansowanych stadiach do całkowitego unieruchomienia.
• Białaczka limfoidalna: Inna choroba wirusowa, która może powodować osłabienie, wychudzenie i w niektórych przypadkach kulawizny lub trudności w poruszaniu się, zwłaszcza jeśli guzy uciskają nerwy lub mięśnie.
• Mykoplazmoza (Arthritis form): Niektóre szczepy Mycoplasma mogą prowadzić do zapalenia stawów (artretyzmu), powodując ból, obrzęk i kulawiznę. Chora kura będzie unikać obciążania bolesnych stawów, co może zmienić jej chód na sztywny i chwiejny.
• Dna moczanowa (Gout): To schorzenie metaboliczne, w którym nadmiar kwasu moczowego odkłada się w stawach (dna stawowa) lub narządach wewnętrznych (dna trzewna). Dna stawowa jest niezwykle bolesna, prowadząc do obrzęku, gorąca i deformacji stawów, zwłaszcza nóg i stóp. Kura z dną będzie miała poważne trudności z poruszaniem się, a jej chód będzie wyraźnie zmieniony, bardzo bolesny i sztywny.
• Stany zapalne nerek: Problemy z nerkami mogą prowadzić do nagromadzenia toksyn w organizmie, w tym kwasu moczowego, co pośrednio może prowadzić do objawów dny lub ogólnego osłabienia i zaburzeń chodu.

Pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne

Pasożyty, choć często niedoceniane, mogą mieć znaczący wpływ na zdrowie i ruchomość kur.

• Świerzb nóg (Scaly Leg Mites): To mikroskopijne roztocza, które drążą tunele pod łuskami na nogach kury, powodując intensywny świąd, ból, pogrubienie i zniekształcenie łusek. W zaawansowanych przypadkach nogi stają się obolałe, pękają, co prowadzi do silnego dyskomfortu i kulawizny, a kura może unikać obciążania nóg, zmieniając chód.
• Pasożyty wewnętrzne: Ciężkie inwazje nicieni, tasiemców czy pierwotniaków mogą prowadzić do niedożywienia, osłabienia, anemii i ogólnego spadku kondycji fizycznej. Chociaż nie wpływają bezpośrednio na układ ruchu, osłabienie organizmu sprawia, że kura jest apatyczna, ma mniej siły do chodzenia, a jej ruchy mogą być nieskoordynowane.

Predyspozycje genetyczne i problemy wieku starszego

Niektóre problemy z chodzeniem mają podłoże genetyczne lub są wynikiem naturalnego procesu starzenia.

• Wady wrodzone: U niektórych kur, zwłaszcza w specyficznych rasach, mogą występować wrodzone wady rozwojowe kończyn lub kręgosłupa, które objawiają się od początku życia lub ujawniają się z czasem.
• Rasy szybko rosnące: Brojlery i inne rasy hodowane na szybki przyrost masy ciała często cierpią na dysplazję stawów biodrowych i kolanowych oraz inne problemy z nogami, ponieważ ich układ kostny nie nadąża za szybkim wzrostem mięśni.
• Artretyzm i choroby zwyrodnieniowe stawów: Podobnie jak u ludzi, starsze kury są narażone na rozwój artretyzmu i innych chorób zwyrodnieniowych stawów. Ból i sztywność stawów znacząco ograniczają ich ruchomość i zmieniają chód na sztywny, bolesny i „pingwini”.
• Słabe genetycznie linie hodowlane: Niekontrolowana hodowla lub chów wsobny może prowadzić do utrwalania wad genetycznych, w tym tych wpływających na układ kostny i ruchowy.

Diagnostyka domowa: Jak rozpoznać, co dolega Twojej kurze?

Kiedy zauważysz, że Twoja kura zaczyna chodzić jak pingwin, kluczowe jest podjęcie próby identyfikacji przyczyny. Chociaż pełna diagnoza wymaga często wiedzy weterynaryjnej, możesz przeprowadzić szereg obserwacji i prostych badań w domu, które pomogą zawęzić krąg potencjalnych problemów i zdecydować o dalszych krokach. Pamiętaj, aby zawsze działać spokojnie i delikatnie, aby nie stresować ptaka.

Baczna obserwacja zachowania

Zacznij od uważnej obserwacji kury w jej naturalnym środowisku. Bezpośredni kontakt i pośpiech mogą zmienić jej zachowanie, dlatego warto poświęcić chwilę na dyskretne przyglądanie się.

• Kiedy zaczęło się to dziać? Czy zmiana chodu była nagła, czy postępowała stopniowo? Nagłe pojawienie się problemu może wskazywać na uraz, natomiast stopniowe pogarszanie się może sugerować niedobory, chorobę przewlekłą lub problem z wiekiem.
• Która noga jest problematyczna? Czy kura obciąża jedną nogę bardziej niż drugą? Czy kuleje na jedną konkretną kończynę, czy problem dotyczy obu? Może to pomóc zlokalizować ból lub osłabienie.
• Inne objawy: Czy kura jest apatyczna, mniej aktywna, izoluje się od stada? Czy ma zmniejszony apetyt lub pragnienie? Zauważyłeś zmiany w konsystencji lub kolorze odchodów? Czy jej upierzenie jest nastroszone lub zaniedbane? Czy zauważasz nagłą utratę wagi lub jej zwiększenie? Jak wygląda jej produkcja jaj – czy zmalała, czy skorupy są cienkie lub zdeformowane?
• Zachowanie na grzędach: Czy kura ma trudności z wchodzeniem na grzędę lub utrzymaniem się na niej? Czy woli spać na ziemi?
• Sposób siedzenia: Czy kura często siedzi, a jeśli tak, to w jakiej pozycji? Czy podkurcza nogi, czy może leży w nienaturalnej pozycji?

Delikatne badanie fizyczne kury

Po obserwacji, delikatnie złap kurę i przeprowadź dokładne badanie fizyczne. Najlepiej, jeśli masz pomocnika, który będzie ją trzymał. Załóż rękawiczki.

1. Nogi i stopy:
   • Łuski: Sprawdź, czy nie ma zgrubień, podniesionych łusek, strupów lub białych nalotów, które mogą wskazywać na świerzb nóg.
   • Podeszwy stóp: Obejrzyj podeszwy pod kątem ran, pęknięć, obrzęków, zaczerwienień lub twardych, czarnych strupów – to mogą być objawy bumblefoot.
   • Stawy: Ostrożnie dotykaj i lekko zginaj każdy staw (kolanowy, skokowy, palców). Szukaj obrzęków, gorąca, bólu (kura może reagować piskiem lub próbą ucieczki), nienaturalnych deformacji.
   • Kości: Delikatnie przejedź palcami wzdłuż kości udowej i piszczelowej, szukając obrzęków, nierówności lub nieprawidłowej ruchomości, które mogłyby wskazywać na złamanie.
   • Obecność ciał obcych: Sprawdź, czy w palcach lub między nimi nie utknęły drzazgi, kamyki czy inne ciała obce.
2. Brzuch i kloaka:
   • Brzuch: Delikatnie omacaj brzuch. Szukaj twardych mas (może to być uwięzione jajo) lub nadmiernej tkanki tłuszczowej (otyłość). Pełny, twardy, gorący brzuch może wskazywać na infekcję lub zatrzymanie jaja.
   • Kloaka: Obejrzyj okolicę kloaki pod kątem zaczerwienienia, obrzęku, wydzieliny lub wypadnięcia jajowodu.
3. Ogólna kondycja:
   • Waga i mięśnie: Zważ kurę, jeśli to możliwe. Ocen jej masę mięśniową na piersi. Nadwaga lub wychudzenie dostarczą ważnych informacji.
   • Postawa i oddech: Zwróć uwagę na ogólną postawę kury, gdy ją trzymasz. Czy ma trudności z oddychaniem?

Ocena środowiska i warunków życia

Problemy z chodem często są związane z warunkami, w jakich kura żyje. Dokładna inspekcja kurnika i wybiegu jest niezbędna.

• Grzędy: Czy grzędy są na odpowiedniej wysokości? Czy są gładkie, bez ostrych krawędzi i odpowiedniej grubości dla kur? Zbyt wysokie grzędy mogą prowadzić do urazów podczas skoków, a zbyt cienkie lub śliskie mogą powodować dyskomfort i obciążenie stawów.
• Podłoże: Czy podłoże w kurniku i na wybiegu jest bezpieczne? Czy nie ma ostrych kamieni, drutów, gwoździ czy innych przedmiotów, które mogłyby spowodować rany? Czy podłoże jest suche i czyste, czy może wilgotne i błotniste, co sprzyja infekcjom stóp?
• Dostęp do karmy i wody: Czy kura ma łatwy dostęp do świeżej karmy i czystej wody? Czy poidła i karmidła są na odpowiedniej wysokości, aby nie musiała się nadmiernie schylać lub rozciągać?
• Zagrożenia: Czy w otoczeniu kury są inne zwierzęta (np. psy, koty), które mogłyby ją wystraszyć lub zranić?

Kiedy niezbędna jest wizyta u weterynarza?

Chociaż diagnostyka domowa może dostarczyć wielu wskazówek, istnieją sytuacje, w których profesjonalna pomoc weterynaryjna jest absolutnie konieczna. Nie zwlekaj z wizytą, jeśli:

• Kura odczuwa silny ból, który nie ustępuje.
• Stan kury szybko się pogarsza, staje się apatyczna, traci apetyt.
• Pojawiają się objawy neurologiczne (drgawki, paraliż, utrata równowagi).
• Podejrzewasz zatrzymanie jaja, wypadnięcie jajowodu lub poważną infekcję.
• Objawy wskazują na chorobę zakaźną, która może zagrozić całemu stadu (np. choroba Mareka).
• Nie jesteś w stanie zidentyfikować przyczyny problemu po przeprowadzeniu podstawowych badań.
• Próby domowego leczenia nie przynoszą poprawy.

Weterynarz specjalizujący się w drobiu będzie mógł przeprowadzić dokładniejsze badania (np. RTG, badania krwi, posiewy bakteryjne) i wdrożyć odpowiednie leczenie, które jest niedostępne w warunkach domowych.

Skuteczna pomoc i profilaktyka: Zadbaj o zdrowie nóg swojej kury

Zapewnienie zdrowych nóg i prawidłowego chodu kur to połączenie szybkiej reakcji na pojawiające się problemy i konsekwentnej profilaktyki. Gdy już zdiagnozujesz lub choćby zawęzisz krąg przyczyn „pingwiniego” chodu, możesz podjąć odpowiednie kroki, aby ulżyć swojej kurze i zapobiec nawrotom.

Pierwsza pomoc i doraźne działania

W zależności od zdiagnozowanego problemu, niektóre działania można podjąć natychmiast, aby poprawić komfort kury.

• Izolacja: Chorego ptaka należy odseparować od reszty stada. Zmniejszy to stres, zapobiegnie rozprzestrzenianiu się ewentualnej choroby i ułatwi monitorowanie oraz leczenie.
• Łatwy dostęp do karmy i wody: W miejscu izolacji upewnij się, że kura ma łatwy dostęp do świeżej, pełnowartościowej paszy i czystej wody. Karmidła i poidła powinny być ustawione na takiej wysokości, aby nie musiała się zbytnio wysilać.
• Leczenie bólu i stanów zapalnych: Jeśli kura cierpi z powodu bólu (np. uraz, zapalenie stawów), po konsultacji z weterynarzem można zastosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne dla drobiu. Nigdy nie podawaj leków bez zalecenia specjalisty.
• Ciepłe kąpiele: W przypadku podejrzenia zatrzymania jaja, ciepła kąpiel w wodzie z solą Epsom może pomóc rozluźnić mięśnie i ułatwić wydalenie jaja. Ciepło może również przynieść ulgę w przypadku bólu stawów.
• Leczenie bumblefoot: Jeśli zdiagnozowano zapalenie podeszwy stopy, konieczne jest dokładne oczyszczenie rany, usunięcie strupa (jeśli jest), dezynfekcja i zastosowanie odpowiedniego opatrunku. W cięższych przypadkach może być konieczny zabieg chirurgiczny.
• Leczenie świerzbu nóg: Nogi zarażone świerzbem należy regularnie smarować olejem roślinnym, wazeliną lub specjalnymi preparatami przeciwpasożytniczymi, co udusi roztocza i zmiękczy łuski.

Optymalizacja diety i suplementacja

Niewłaściwa dieta to jedna z najczęstszych przyczyn problemów z chodzeniem, dlatego jej korekta jest fundamentalna.

• Wysokiej jakości pasza: Zawsze upewnij się, że kury otrzymują pełnowartościową paszę dla niosek, dostosowaną do ich wieku i fazy produkcyjnej. Taka pasza zawiera zbilansowane proporcje białka, witamin i minerałów.
• Suplementacja wapnia: Nioski mają ogromne zapotrzebowanie na wapń. Zawsze zapewnij im dostęp do wapnia w formie wolnego wyboru, np. skorupki jaj, kruszone muszle ostryg lub specjalny dodatek mineralny.
• Witaminy i minerały: W przypadku zdiagnozowanych niedoborów witaminowych (np. B1, B2, D3) lub mineralnych, weterynarz może zalecić suplementację. Ważne jest, aby nie przesadzać z suplementami bez wyraźnego powodu, gdyż nadmiar niektórych składników również może być szkodliwy.
• Kontrola wagi: Regularnie monitoruj wagę swoich kur. Jeśli kura ma nadwagę, należy ograniczyć kaloryczność paszy i zachęcać do większej aktywności fizycznej.

Poprawa warunków środowiskowych

Bezpieczne i higieniczne środowisko ma kluczowe znaczenie dla zdrowia nóg kur.

• Grzędy: Zapewnij grzędy o odpowiedniej grubości (aby kura mogła je stabilnie objąć, np. zaokrąglone krawędzie deski 5×10 cm), wykonane z gładkiego, ale nieśliskiego materiału. Grzędy nie powinny być zbyt wysokie, aby zapobiec urazom podczas skakania. Dla starszych lub kontuzjowanych kur rozważ instalację ramp.
• Czyste i suche podłoże: Regularnie czyść kurnik i wymieniaj ściółkę. Czyste i suche podłoże zapobiega rozwojowi bakterii i pasożytów, które mogą prowadzić do infekcji stóp.
• Przestronny wybieg: Zapewnij kurom wystarczająco dużo miejsca do chodzenia, biegania i szukania pokarmu. Regularna aktywność fizyczna wzmacnia mięśnie i stawy.
• Eliminacja zagrożeń: Upewnij się, że na wybiegu i w kurniku nie ma ostrych przedmiotów, drutów, szkła czy innych elementów, które mogłyby zranić nogi kur.
• Ochrona przed drapieżnikami: Zapewnij bezpieczne środowisko, które zminimalizuje stres i ryzyko urazów spowodowanych atakami drapieżników.

Regularna profilaktyka i monitoring zdrowia

Systematyczne podejście do zdrowia stada to najlepsza forma profilaktyki.

• Codzienne obserwacje: Regularnie obserwuj swoje kury pod kątem zmian w zachowaniu, apetycie, chodzie czy wyglądzie. Szybka reakcja na pierwsze objawy może zapobiec rozwojowi poważniejszych problemów.
• Rutynowe przeglądy: Co pewien czas przeprowadzaj dokładne badanie fizyczne każdej kury, zwracając szczególną uwagę na nogi, stopy i ogólną kondycję ciała.
• Kontrola pasożytów: Regularnie stosuj programy odrobaczania wewnętrznego i kontroluj obecność pasożytów zewnętrznych (np. wszy, roztocza).
• Szczepienia: W przypadku chorób, na które istnieją szczepionki (np. choroba Mareka), rozważ program szczepień we współpracy z weterynarzem.
• Higiena: Utrzymuj wysokie standardy higieny w kurniku i na wybiegu, aby minimalizować ryzyko infekcji.

Zadbana kura, której potrzeby żywieniowe i środowiskowe są spełnione, ma znacznie mniejsze szanse na rozwinięcie „pingwiniego” chodu. Twoja uwaga i troska są kluczowe dla jej zdrowia i dobrego samopoczucia.